روال ترجمه فیلم

صنعت فیلمسازی، یک تجارت بسیار بزرگ است و چندین شهر و کشور ادعا می‌کنند که پایتخت فیلم هستند. نیویورک جایگزین ارزان‌ترِ شهر لوس آنجلس (که هالیوود آنجا قرار دارد) است. کانادا و لندن نیز درحال رقابت برای تبدیل شدن به یکی از قطب‌های صنعت فیلمسازی هستند. رقیب بعدی هند است که در نوع خود پیشروست.

اغلب گفته می‌شود که انگلیسی زبانی جهانی است، اما برای دستیابی به مخاطبان بیشتر، لازم است که فیلم‌های انگلیسی زبان به سایر زبان‌ها ترجمه شوند. این مسئله‌ای است که درحال حاضر تهیه کنندگان و توزیع‌کنندگان فیلم، توجه زیادی به آن دارند (یعنی فیلم‌های خود را برای مخاطبان سرتاسر دنیا آماده می‌کنند).

جهانی سازی محتوای ویدیویی

فیلمسازان و تهیه‌کنندگانِ برنامه‌های تلویزیونی، پیوسته به دنبال روش‌های موثرتری برای جهانی سازی محتوای سمعی-بصری خود هستند. بینندگان فیلم‌های خارجی میتوانند به کمک ترجمه، از دیدن فیلم‌های ساخت کشورهای مختلف لذت ببرند. بدین ترتیب، فیلم‌ها بدون هزینه‌های نجومی در دسترس عده زیادی خواهند بود. تولید فیلم به زبان‌های دیگر برای برآورده کردن خواسته‌های مخاطبان مختلف تقریبا غیرممکن است. ساختن فیلم به یک زبان، به خودی خود میلیون‌ها دلار هزینه دارد، حال تصور کنید که اگر قرار باشد فیلمی به زبان‌های مختلف ساخته و در کشورهای دیگر توزیع شود، چه هزینه سرسام آوری خواهد داشت.

روش‌های مختلف ترجمه فیلم

یکی از بهترین راه‌ها برای اطمینان از اینکه فیلم‌ها مخاطبان چندین زبان را مدنظر قرار می‌دهند، استفاده از ترجمه است. مراکز خدمات ترجمه، میتوانند محتوای اصلی را ترجمه و بومی‌سازی کنند. آنها از روش‌های مختلفی برای ترجمه فیلم استفاده می‌کنند مانند: زیرنویس‌گذاری، صداگذاری یا دوبله. انتخاب روش ترجمه صحیح و مناسب، بسیار مهم است زیرا میتواند از اشتباهات سیاسی، فرهنگی و اقتصادی جلوگیری کند.

روش زیرنویس‌ فیلم

در مناطق کوچکتر، اغلب استفاده از زیرنویس فیلم ترجیح داده میشود. بعضی از کشورهایی که استفاده از زیرنویس فیلم را ترجیح می‌دهند عبارتند از: سوئد، پرتغال، لوکزامبورگ، یونان، فنلاند، دانمارک و بلژیک. این کشورها که جمعیت‌شان بیشتر از 12 میلیون نفر نیست، کشورهای کوچک تلقی می‌شوند.

روش زیرنویس کردن فیلم، نسبت به سایر روش‌های ترجمه، برای تهیه کنندگان مقرون به صرفه‌تر است. در این کشورها، استفاده از زیرنویس به جز برای فیلم‌ها، برای برنامه‌های تلویزیونی خارجی نیز استفاده میشود. یکی از دلایلی که باعث میشود استفاده از زیرنویس فیلم برای این کشورها کارایی داشته باشد این است که در این کشورها معمولا چند زبان متفاوت به رسمیت شناخته میشود.

مزایای استفاده از زیرنویس برای فیلم

• تهیه زیرنویس فیلم در مقایسه با دوبله، نسبتا کم هزینه است.
• استفاده از زیرنویس، اصالت فیلم را حفظ میکند، زیرا بیننده میتواند دیالوگ‌های فیلم را به زبان اصلی بشنود و به کمک زیرنویس که پایین صفحه نمایش داده میشود، معنای آنها را درک کند. وجود زیرنویس به بیننده کمک میکند که داستان فیلم را به زبان مادری خودش دنبال کرده و در عین حال، صدای بازیگران را بدون هیچ تغییری بشنود. بدین شکل، داستان و احساسات بازیگران فیلم بهتر ارائه میشود.
• زیرنویس، همزمان با دیالوگ‌ها روی صفحه ظاهر میشود، بنابراین میتواند معنای دیالوگ را هر چقدر هم که پیچیده باشد، به شکلی موثر ارائه کند، زیرا هنگام استفاده از زیرنویس، هماهنگی بین حرکات دهان بازیگر و دیالوگ، اولویت اصلی نیست، بنابراین میتوان اطلاعات بیشتری را ارائه کرد. 

معایب استفاده از زیرنویس

• زیرنویس سرعت درک بیننده را پایین می‌آورد. به ویژه برای فیلم‌های اکشن و هیجانی که صحنه‌ها به سرعت عوض میشوند، استفاده از زیرنویس ایده آل نیست. اگر جزو کسانی هستید که به تازگی دیدن فیلم با زیرنویس را شروع کرده‌اید، خودتان بهتر میدانید که چقدر دشوار است که هم صحنه‌های فیلم را تماشا کنید و هم با سرعت زیرنویس را بخوانید. اگر سرعت شما در خواندن زیرنویس‌ها پایین باشد، خواندن آنها بیشتر حواستان را از فیلم پرت میکند به جای اینکه سرگرم کننده باشد.
• زیرنویس‌ها فضای مانور محدودی دارند. حداکثر شش ثانیه باید روی صفحه بمانند. هر خط زیرنویس باید حداکثر 64 کاراکتر باشد، ضمن اینکه فاصله بین کلمات نیز یک کاراکتر حساب میشود. زیرنویس حداکثر باید دو خطی باشد. وقتی دیالوگ سخت و پیچیده باشد، ممکن است به خاطر محدودیت‌های استفاده از زیرنویس، بعضی از پیام‌های اصلی از دست بروند. این محدودیت‌ها برای تهیه زیرنویس به تمام زبان‌ها وجود دارد.
• تهیه زیرنویس، زمان تولید فیلم را افزایش میدهد، زیرا تهیه زیرنویس باید بعد از ویرایش کامل فیلم و تکمیل شدن تمامی کارهای پس از ساخت فیلم، انجام شود. همچنین بعضی زیرنویس ها هاردساب شده هستند و نمیتوان آنها را از فیلم جدا کرد.
• تداخل رنگ صحنه‌های فیلم با زیرنویس یکی دیگر از نگرانی‌هاست. زیرا ممکن است متن زیرنویس هنگامیکه روی یک صحنه خاص قرار میگیرد، دیده نشود.

روش دوبله

دوبله که در بعضی کشورها صداگذاری نامیده میشود، یک روش دیگر برای ترجمه فیلم است. صداگذاری به این صورت انجام میشود که صدای ضبط شده به زبان دیگر را جایگزین صدای اصلی فیلم می‌کنند. در کشورهای اسپانیا، آلمان، فرانسه و ایتالیا صداگذاری محبوب است. دوبله، در کشورهایی با جمعیت بیشتر از 50 میلیون نفر رایج است. در این کشورها معمولا یک زبان به عنوان زبان اصلی به رسمیت شناخته میشود، بنابراین دوبله فیلم مقرون به صرفه است زیرا تقریبا همه بینندگان آن کشورها می‌توانند دیالوگ‌ها را درک کنند.

با این وجود، فیلمسازان همچنان با مواردی مانند سانسور و مسائل سیاسی مواجه هستند. بعضی کشورها مثل اسپانیا، فیلم‌های خارجی را سانسور می‌کنند، زیرا مقامات دولتی این کشورها نمیخواهند که این فیلم‌ها بر شهروندان‌شان تاثیر بگذراند. دوبله نیز مانند تهیه زیرنویس فیلم، مزایا و معایب خاص خود را دارد.

مزایای دوبله فیلم

• دوبله، جذابیت فیلم را برای مخاطب افزایش میدهد. وقتی بیننده فیلمی را تماشا میکند که بازیگرانش به زبان مادری او صحبت می‌کنند، احساس راحتی به او دست داده و میتواند راحت‌تر با فیلم ارتباط برقرار کند. کارشناسان میگویند تماشای فیلم دوبله شده، به بیننده احساس استقلال و هویت ملی میدهد. بسیاری از بیننده‌ها گفته‌اند که وقتی فیلم به زبان مادری آنها دوبله شده باشد، بهتر میتوانند داستان فیلم را درک کنند. محققان می‌گویند استفاده از زیرنویس بیشتر برای مخاطبانی جذاب است که تمایل دارند فیلم‌های هنری تماشا کنند. فیلمسازانی که فیلم های خود را در کشورهای بزرگتر پخش می‌کنند، نیز معتقدند که استفاده از دوبله، روش بهتری برای بومی‌سازی فیلم هاست و این امکان را به مخاطبان بومی میدهد که از فیلم بیشتر لذت ببرند.
• برای اینکه محتوای دوبله شده مورد پذیرش مخاطب قرار بگیرد، بومی‌سازی فیلم ضروری است. فیملسازان میخواهند مطمئن شوند که بومی‌سازی مناسبی برای محصول آنها انجام شده است بطوریکه مخاطبان بر اساس ترجیحات فرهنگی خودشان از فیلم لذت ببرند و طنز فیلم را دریابند. مثلا وقتی شخصیت آرنولد شوارتزنگر در فیلم ترمیناتور 2 گفت: "هاستا لاویستا عزیزم"، بیننده های آمریکایی طنز دیالوگ را درک کردند. اما این فیلم در زبان اسپانیایی به این شکل ترجمه شد: "بعدا می بینمت عزیزم". که آن جنبه طنز فیلم اصلی را نشان نمیداد. بنابراین، هنگام دوبله این فیلم به اسپانیایی، جملۀ "سایونارا عزیزم"، جنبۀ طنزآمیز موردنظر را نیز منتقل کرد.
• یکی از موارد چالش برانگیز، ترجمه جنبه طنز فیلم هاست. با این وجود، دوبله درک جوک‌ها را برای بیننده ساده‌تر میکند، چون یک سری جزئیات زمینه‌ای را میتواند از نظر فرهنگی به مخاطب هدف مرتبط کند.

معایب روش دوبله

• انتخاب بازیگران صداپیشه. گاهی اوقات از یک صداپیشۀ خاص برای دوبلۀ صدای یک بازیگر در تمام فیلم هایی که بازی کرده است، استفاده میشود. بنابراین صدای دوبلر برای بیننده آشنا شده و شروع میکند به ارتباط دادن آن صدا به آن بازیگر خاص. اگر این وابستگی به صورت نفر به نفر باشد، خوب است. اما گاهی دردسر ساز میشود. به عنوان مثال در گذشته، در ایتالیا از یک صداپیشه یکسان برای دوبله صدای آل پاچینو و رابرت دنیرو استفاده میشد. اما در فیلمی که آل پاچینو و دنیرو باهم حضور داشتند و تهیه کننده مجبور شد از یک صدا پیشۀ دیگر برای دوبله دیالوگ‌های آل پاچینو استفاده کند، بیننده‌ها گیج شده بودند. چون آنها قبلا یک صدای دیگر را به آل پاچینو ربط داده بودند و وقتی صدای متفاوتی شنیدن گیج شدند.
• همگام سازی صدای بازیگر. اکثر تهیه کنندگان نگران همگام سازی صحیح صدای دوبلر با حرکات دهان بازیگر اصلی فیلم هستند. اغلب صدای دوبلرها تاخیر دارد و این میتواند حواس مخاطب را پرت کند.

روال ترجمه فیلم

درست مثل تمام پروژه های ترجمه، ترجمه فیلم هم پیچیده و خسته کننده است. ممکن است مشتری بخواهد فیلمش زیرنویس یا به چند زبان دوبله شود و همین امر کار را زمانبرتر میکند. مهمترین مواردی که باید هنگام ترجمه فیلم درنظر گرفت، اولویت های فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و ایدئولوژیکی کشورهای مختلف است.

مراحل تهیه زیرنویس

هر یک از روشهای ترجمه فیلم، مراحل متعددی را طی میکند تا تکمیل شود. تیم ترجمه، هنگام افزودن زیرنویس به فیلم روال زیر را طی میکند:

1. ماهیت و وسعت پروژه، زبان موردنظر مشتری و نحوه ارائه زیرنویس مشخص میشود. نوع مبادله (رسمی یا غیررسمی) مشخص و ساختار دستوری نیز بررسی میگردد.
2. تهیه رونوشت (ترنسکریپت) ویدیوی اصلی برای زمانبندی زیرنویس لازم است.
3. مترجم دیالوگ‌ها را با استفاده از متن رونوشت ویدیو به زبان مقصد ترجمه میکند. او باید از صحت گرامری ترجمه اطمینان حاصل کند.
4. قالب جملات و زمانبندی انجام میشود. به این کار مهندسی زیرنویس میگویند. در بعضی از زبان‌ها، بیان کلمات و عبارات زمان بیشتری به طول میخواهد. به دلیل محدودیت‌های زمانی، مکانی و همچنین زمانی که بیننده باید صرف خواندن متن زیرنویس کند، تیم، ترجمه و تنظیم را در این بخش از فرآیند انجام میدهد. این کار یک تعادل بین زمانبندی و حفظ معنای مورد نظر فیلم اصلی ایجاد میکند.
5. گویندگان بومی ترجمه را بررسی می‌کنند تا مطمئن شوند که زیرنویس به راحتی قابل خواندن و درک کردن است. آنها به ترجمه محتوای اصلی، متعهد هستند.
6. آخرین مرحلۀ بررسی، تضمین میکند که همه چیز به درستی انجام شده و زیرنویس مطابق با فرمت موردنظر مشتری است. زیرنویس‌ها را میتوان برای نمایش در زمان اجرا آماده کرد مثل وقتی که آنلاین ویدیو می بینید یا اینکه آنها را مستقیما روی ویدیو هاردساب کرد. روش هاردساب برای دی‌وی‌دی، استفاده در شبکه های اجتماعی مانند اینستاگرام یا فیسبوک و همچنین وب سایت‌ها استفاده میشود. در شبکه اجتماعی یوتیوب، میتوان زیرنویس فیلم را به طور جداگانه آپلود کرد.

دوبله فیلم

انجام این مرحله از فرایند ترجمه فیلم، ساده‌تر است. قسمت چالش برانگیز آن، استخدام صداپیشه ها است. تیمی که وظیفۀ دوبله فیلم را بر عهده دارد، فیلم را به طور کامل تماشا میکند. مدیر پروژه منابع را بررسی و مترجمان مناسب را انتخاب میکند.

1. بعد از اتمام تهیه رونوشت صوتی، زمان‌بندی ضبط صدا تنظیم میشود. یک اسکریپت دوبله تهیه شده و به عنوان راهنمای تجزیه و تحلیل فریم به فریم، توجه به مکث‌ها و فراز و فرودهای لحن صدا استفاده میشود.
2. رونوشت برای مترجمان ارسال میشود، و آنها باید اسکریپت دوبله را با طول هر خط دیالوگ فیلم اصلی تطبیق دهند.
3. متخصصان بومی سازی از ابزارهایی برای شمارش هجاهای اسکریپت اصلی استفاده می کنند تا ترجمه را از نظر سرعت و زمانبندی با فایل اصلی تطبیق دهند.
4. در همان حین که ترجمه فیلمنامه درحال انجام است، صداپیشه های مناسب انتخاب میشوند.
5. کارگردان‌ها و مترجمان هنگام ضبط اسکریپت ترجمه شده، با صداپیشگان کار را تست می کنند تا مطمئن شوند که لحن، بیان و دقت زبانی آنها درست است.
6. ویرایشگرهای کنترل کیفیت، دیالوگ های ترجمه شده را بررسی می‌کنند تا از دقت و زمانبندی مناسب ویدیو و همگام سازی با لب‌ها مطمئن شوند. در این مرحله ممکن است از روش‌هایی برای افزایش یا کاهش سرعت ویدیو استفاده کنند تا همگام سازی با لب ها بهبود یابد.
7. تِرَک صوتی ترجمه شده برای ادغام شدن با ویدیو آماده میشود.

اینکه دوبله را انتخاب می کنید یا زیرنویس را، باید بر این اساس ترجیحات مخاطب شما باشد.

با ارائه یک ترجمه عالی از فیلم های خود، مخاطب تان را شگفت‌زده کنید

 موفقیت یک فیلم یا یک برنامه تلویزیونی در یک کشور خارجی، به عوامل زیادی بستگی دارد اما ترجمۀ باکیفیت فیلم، تضمین میکند که بیننده موردنظر، برنامه و پیامی که قصد دارید منتقل کنید را قطعا درک خواهد کرد.

با سپردن ترجمه فیلم‌ های خود به فست مترجم، هرگز اشتباه نخواهید کرد. مترجم‌های حرفه‌ای، تیم زیرنویس و دوبله ما حتما اطمینان حاصل می‌کنند که اسکریپت شما به طور دقیق به زبان مقصد ترجمه و ارائه شده باشد. آنها به شما اطمینان میدهند که ترجمه ارائه شده کاملا مناسب با فرهنگ کشور مدنظر شما خواهد بود.